Offenbar hast du diese Funktion zu schnell genutzt. Du wurdest vorübergehend von der Nutzung dieser Funktion blockiert.
“Phiên chợ quê” - đậm đà hương vị quê ở Đồng Tháp
Cập nhật ngày: 24/10/2023 16:45:50
ĐTO - Chúng tôi, có người xuất thân từ chốn làng quê, người sống ở đô thị. Từ bé đến giờ, ai cũng từng ít nhất một vài lần đặt chân đến chợ quê, rồi một ngày không thấy chợ quê, chợt nhớ. Ai chưa từng thấy cảnh chợ quê cũng mong có dịp tìm đến.
Phiên chợ quê Gò Tháp (huyện Tháp Mười)
Có lẽ chính vì điều này mà tại 3 xã ở TP Cao Lãnh, huyện Tháp Mười và huyện Hồng Ngự (tỉnh Đồng Tháp) đã cho triển khai 3 “Phiên chợ quê” đáp ứng nhu cầu ăn uống, mua sắm, tham quan của du khách. Địa phương hoạt động lâu nhất cũng được hơn 9 tháng, nơi sớm nhất gần 4 tháng. Các phiên chợ quê đều rất đông du khách tìm đến.
Dịp cuối tuần, chúng tôi đến TP Hồng Ngự rồi qua phà Mương Lớn để đến Phiên chợ quê xã cù lao Long Thuận, huyện Hồng Ngự. Trên chuyến phà qua sông, tâm trạng ai cũng háo hức. Cũng lâu rồi, đây là cơ hội để chúng tôi được trở về chợ quê, tìm lại những món ăn dân dã do chính bà con nông dân tự tay làm, rồi mang ra phiên chợ quê ngồi bán. Đặt chân đến phiên chợ quê, bất chợt ký ức xưa hiện về. Nào là si rô đá bào, ốc, hến, bánh xèo, bắp nướng, mắm, bánh bò, bánh tét, bánh ít, bánh canh, thức ăn chay... Từng món đều được trang trí bắt mắt, đậm đà hương vị của quê hương xứ sở cù lao.
Phiên chợ quê xã Long Thuận nằm trên đường nhánh ông Thắng (ấp Long Hòa), hoạt động từ 15 giờ đến 21 giờ vào ngày thứ Bảy hàng tuần. Phiên chợ là mô hình chợ quê tái hiện lại khung cảnh xưa với gần như đầy đủ các món ăn “cây nhà lá vườn”, nhất là các món ăn dân dã và truyền thống. Khu tự sản tự tiêu với các loại rau, cá đồng, khô các loại và trái cây do người dân tự trồng, thu hái. Phiên chợ quê xã Long Thuận bước đầu có 3 khu vực mua bán của người dân với quy mô hơn 65 điểm mua bán.
Các mặt hàng ăn uống đều đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, người bán phải được tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm chụp ảnh check-in, ngắm cảnh đồng quê với vườn rau hữu cơ. Anh Dương Minh Sang - Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất - tiêu thụ rau an toàn xã Long Thuận cho biết: “Hoạt động phiên chợ quê xã Long Thuận do UBND xã phối hợp với Hợp tác xã tổ chức. Sắp tới, Ban Tổ chức tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo hoạt động diễn ra thường xuyên và thông suốt. Xây dựng các tiểu cảnh phụ để du khách có thể chụp ảnh, check-in, tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch. Bố trí nơi giữ xe cho khách tham quan, phối hợp với đơn vị thu gom rác và bố trí tần suất thu gom rác thải phù hợp với hoạt động của phiên chợ”.
Chợ Cù lao Tân Thuận Đông (TP Cao Lãnh) thuộc khu vực ấp Tân Phát có 24 hộ dân tham gia trưng bày và mua bán các sản phẩm đặc trưng của địa phương như: các loại bánh dân gian, trái cây, rau củ, tôm cá... Đồng thời tổ chức giao lưu, biểu diễn Đờn ca tài tử-Hò Đồng Tháp, trò chơi dân gian và các hoạt động văn hóa, văn nghệ vui tươi. Thời gian hoạt động từ 10 giờ đến trước 19 giờ thứ Bảy hàng tuần. Tùy tình hình thực tế sẽ điều chỉnh thời gian và số ngày hoạt động phù hợp. Những người tham gia phiên chợ là thành viên hợp tác xã, hội quán, Nhân dân và doanh nghiệp. Mặt hàng mua bán là sản phẩm địa phương, sản phẩm OCOP... Theo UBND TP Cao Lãnh, chợ Cù lao Tân Thuận Đông đã đón hơn 60 ngàn lượt khách đến tham quan, vui chơi, mua sắm, tổng doanh thu đạt gần 4 tỷ đồng. Hiện đã có 66 hộ dân tham gia mua bán, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động và tạo thu nhập cho người dân địa phương, thu hút lượng lớn du khách từ các nơi đến tham quan, trải nghiệm.
“Qua phiên chợ cho thấy, nhu cầu trải nghiệm của du khách là rất lớn. Đây cũng chính là tiềm năng, điều kiện để phát triển các loại hình dịch vụ khác tại xã Tân Thuận Đông và một số địa phương khác của TP Cao Lãnh. Tuy vậy, trong quá trình triển khai thực hiện bộc lộ một số vướng mắc, hạn chế như: nhân lực phục vụ, trang trí, việc bố trí các bến bãi đưa rước khách chưa hợp lý, khoa học... cần phải sắp xếp, tổ chức lại để trở thành điểm đến hấp dẫn, một nơi để khách nhớ và quay lại”, Phó Chủ tịch UBND TP Cao Lãnh Lê Thị Mai Trinh cho biết.
Phiên chợ quê Gò Tháp, huyện Tháp Mười cũng có nét đặc trưng riêng khi được tổ chức theo hình thức của chợ quê xưa gắn với không gian sen tại Di tích Quốc gia đặc biệt Gò Tháp. Phiên chợ được tổ chức mỗi tháng một lần vào ngày thứ Bảy của tuần cuối cùng của mỗi tháng. Nhằm tái hiện lại không gian chợ quê xưa, các gian hàng phiên chợ quê Gò Tháp được bày trí theo kiểu chợ truyền thống Nam bộ với mái che lợp lá, quầy sạp bằng tre, gỗ, dừa... và trang trí bằng những chất liệu mộc mạc, đơn sơ có tại địa phương. Các quầy hàng bày bán các sản phẩm đặc trưng của địa phương như: cháo cá lóc đồng rau đắng, cháo ếch, cháo vịt xiêm, cá lóc đồng nướng ăn lá sen non, ốc luộc sả... đặc biệt là có hơn 30 loại bánh dân gian và các loại trái cây (mít, ổi, xoài...). Đến chợ quê Gò Tháp, du khách còn được thưởng thức và giao lưu đờn ca tài tử. Doanh thu bán hàng tăng dần, ước đạt từ 150 triệu đồng - 450 triệu đồng/phiên chợ.
Lượng khách đến chợ ngày một tăng dần. Đa số du khách đến từ các tỉnh: Tiền Giang, An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Long An, Bình Dương, TP Hồ Chí Minh và các huyện, thành phố của tỉnh Đồng Tháp. Theo Ban Quản lý Khu di tích Gò Tháp, hoạt động phiên chợ quê Gò Tháp ngày càng thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm; số lượng người dân tham gia buôn bán ngày càng tăng, qua đó góp phần tạo việc làm, tăng nguồn thu nhập cho người dân và phát triển kinh tế địa phương.
Tỉnh Đồng Tháp là địa phương duy nhất ở đồng bằng sông Cửu Long có các phiên chợ quê diễn ra đều đặn định kỳ hàng tuần, hoặc hàng tháng. Đây là loại hình du lịch cộng đồng mang đến nhiều điều thú vị, mới mẻ đối với du khách gần xa. Trưởng Phòng Quản lý du lịch (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Tháp) Trần Chí Cường cho biết: “Hoạt động phiên chợ quê hiện nay đáp ứng nhu cầu phục vụ du khách. Bước đầu có hiệu quả, thu hút nhiều du khách đến với Đồng Tháp. Công tác tổ chức cơ bản đáp ứng được những yêu cầu của một phiên chợ quê. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã hỗ trợ, hướng dẫn cho các địa phương, người dân trong việc nâng cao chất lượng phục vụ khách tại phiên chợ quê”.
Đến với các phiên chợ quê ở tỉnh Đồng Tháp, điều đầu tiên chúng tôi cảm nhận được là các sản phẩm đa dạng, đáp ứng tốt nhu cầu khách tham quan, trải nghiệm. Không gian chợ quê sạch sẽ, người dân mua bán có thái độ gần gũi, rất nhiệt tình, giá cả bình dân và đặc biệt là trong từng món ăn, thức uống đều chất chứa đậm đà hương vị quê nhà.
Dịp cuối tuần, chúng tôi đến thành phố Hồng Ngự rồi qua phà Mương Lớn tìm về phiên chợ quê ở xã cù lao Long Thuận, huyện Hồng Ngự. Trên phà qua sông, tâm trạng ai cũng háo hức được trở về chợ, tìm lại những món ăn dân dã do chính bà con nông dân tự tay làm, mang bán.
Nào là si-rô đá bào, ốc, hến, bánh xèo, bắp trái nướng, mắm, bánh bò, bánh tét, bánh ít, bánh canh, thức ăn chay..., từng món đều được trang trí bắt mắt, đậm đà hương vị quê hương xứ sở cù lao.
Chợ quê xã Long Thuận nằm trên đường nhánh Ông Thắng (ấp Long Hòa) khai mạc phiên đầu vào ngày 19/5/2023, hoạt động từ 15 giờ đến 21 giờ ngày thứ bảy hằng tuần. Mô hình chợ tái hiện lại khung cảnh xưa với gần như đầy đủ món ăn “cây nhà lá vườn”, nhất là các món dân dã và truyền thống. Khu tự sản tự tiêu với các loại rau, cá đồng, khô các loại và trái cây do người dân tự trồng, thu hái. Bước đầu có ba khu vực với quy mô hơn 65 điểm mua bán.
Tuy là chợ quê nhưng người bán phải được tập huấn kiến thức để các mặt hàng ăn uống bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm chụp ảnh check-in, ngắm cảnh đồng quê với vườn rau hữu cơ. Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất-tiêu thụ rau an toàn xã Long Thuận, Dương Minh Sang cho biết:
Phiên chợ do Ủy ban nhân dân xã phối hợp với Hợp tác xã tổ chức. Sắp tới, sẽ tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất bảo đảm hoạt động thường xuyên và thông suốt. Xây dựng các tiểu cảnh phụ để chụp ảnh check-in, tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch; bố trí nơi giữ xe cho khách tham quan chợ; bố trí tần suất thu gom rác thải phù hợp.
Chiều thứ bảy, ngày 3/12/2022, xã cù lao Tân Thuận Đông, thành phố Cao Lãnh triển khai thử nghiệm khai trương tuần đầu phiên chợ Cù lao Tân Thuận Đông tại khu vực ấp Tân Phát. Khi ấy có 24 hộ dân tham gia trưng bày và mua bán các sản phẩm đặc trưng của địa phương, sản phẩm OCOP; tổ chức giao lưu, biểu diễn đờn ca tài tử-hò Đồng Tháp, trò chơi dân gian và các hoạt động văn hóa văn nghệ. Thời gian hoạt động từ 10 giờ đến trước 19 giờ, vào thứ bảy hằng tuần, tùy tình hình thực tế sẽ điều chỉnh thời gian và số ngày hoạt động phù hợp. Tham gia phiên chợ là các thành viên hợp tác xã, hội quán, người dân và doanh nghiệp.
Theo Ủy ban nhân dân thành phố Cao Lãnh, qua hơn 8 tháng triển khai thực hiện, chợ đón hơn 60.000 lượt khách đến tham quan, vui chơi, mua sắm, tổng doanh thu đạt gần 4 tỷ đồng. Hiện đã có 66 hộ dân tham gia mua bán, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động và tạo thu nhập cho người dân địa phương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cao Lãnh Lê Thị Mai Trinh cho rằng, điều được nhất qua phiên chợ là thấy được nhu cầu trải nghiệm của du khách nội địa ngoài địa phương rất lớn.
Đây chính là tiềm năng, điều kiện để phát triển các loại hình dịch vụ khác tại xã Tân Thuận Đông và một số địa phương khác của thành phố Cao Lãnh. Tuy vậy, trong quá trình triển khai thực hiện cũng bộc lộ một số vướng mắc, hạn chế như: nhân lực phục vụ, trang trí, việc bố trí các bến bãi đưa rước khách chưa hợp lý, khoa học... cần phải sắp xếp, tổ chức lại.
Phiên chợ quê Gò Tháp, huyện Tháp Mười cũng có nét hết sức đặc trưng khi được tổ chức theo hình thức chợ quê xưa gắn với không gian sen tại Di tích quốc gia đặc biệt Gò Tháp.
Được tổ chức mỗi tháng một lần vào ngày thứ bảy của tuần cuối cùng trong tháng, đến nay, chợ quê Gò Tháp đã là phiên thứ năm. Nhằm tái hiện không gian chợ quê xưa, các gian hàng được bài trí theo kiểu chợ truyền thống Nam Bộ với mái che lợp lá, quầy sạp bằng tre, gỗ, dừa... và trang trí bằng những chất liệu mộc mạc, đơn sơ có tại địa phương.
Phiên chợ đầu tiên có 44 gian hàng, đến phiên chợ thứ năm đã có 92 gian hàng. Các quầy hàng trưng bày và bán sản phẩm địa phương rất phong phú, đa dạng như: cháo cá lóc đồng rau đắng, cháo ếch, cháo vịt xiêm, cá lóc đồng nướng ăn lá sen non, ốc luộc sả,...
Đáng chú ý, có hơn 30 loại bánh dân gian và các loại trái cây. Đến chợ, du khách còn được thưởng thức và giao lưu đờn ca tài tử. Doanh thu bán hàng tăng dần, ước đạt từ 150 triệu đồng đến 450 triệu đồng mỗi phiên. Lượng khách tăng từ 3.000 lượt trong phiên đầu, đến phiên thứ năm có khoảng 9.000 lượt.
Tỉnh Đồng Tháp là địa phương duy nhất ở đồng bằng sông Cửu Long có các phiên chợ quê diễn ra đều đặn định kỳ hằng tuần, hoặc hằng tháng. Đây là loại hình du lịch cộng đồng mang đến nhiều điều thú vị, mới mẻ; bước đầu có hiệu quả, thu hút nhiều du khách.
Trưởng phòng Quản lý du lịch (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Tháp) Trần Chí Cường cho biết, thời gian tới, sở sẽ đến hỗ trợ, hướng dẫn cho các địa phương, người dân trong việc nâng cao chất lượng phục vụ khách tại phiên chợ.
Cây đa, bến nước, sân đình - những mảnh hồn quê Việt
Là làng cổ đầu tiên được công nhận Di tích Lịch sử văn hoá quốc gia (năm 2006), vùng đất xứ Đoài này còn có rất nhiều nét đặc trưng quyến rũ. Đó là kiến trúc đá ong rêu phong trăm tuổi; là văn hoá thôn quê hồn hậu, chất phác, tình cảm, giản dị nhưng cũng rất lịch lãm, văn hiến; đó là cảnh sơn thuỷ hữu tình mang đậm nét xưa với dày đặc các điểm di tích lịch sử văn hoá: Chùa Mía, đình cổ Mông Phụ, đền thờ Phùng Hưng, lăng Ngô Quyền…
Làng cổ Đường Lâm được hình thành cách đây hàng nghìn năm, nằm trên địa bàn thị xã Sơn Tây, cách trung tâm Thủ đô Hà Nội khoảng 45km về phía Tây theo quốc lộ 32.
Đường Lâm là tên gọi xưa, ngày nay phạm vi làng cổ này gồm toàn bộ 5 thôn ở khu vực trung tâm xã Đường Lâm: Cam Thịnh, Mông Phụ, Đoài Giáp, Đông Sàng, Cam Lâm.
Khu vực này gần như còn nguyên vẹn hình ảnh thanh bình của làng Việt cổ Bắc Bộ với cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình, ao sen, nhà cổ… cùng những con người chân chất, mộc mạc với nếp sinh hoạt, phong tục, tập quán được gìn giữ từ xa xưa.
Bên cạnh chất “văn hoá làng” đặc trưng, với 21 di tích văn hóa vật thể, trong đó 10 di tích đã được xếp hạng quốc gia và cấp tỉnh, có lẽ Đường Lâm cũng là làng giữ kỷ lục quốc gia về số lượng di tích.
Nét độc đáo nhất ở làng cổ Đường Lâm là những ngôi nhà cổ có niên đại hàng trăm tuổi với vật liệu xây dựng chủ yếu là đá ong. Tại thời điểm làng cổ Đường Lâm được công nhận Di tích Lịch sử văn hoá quốc gia (tháng 5/ 2006), làng có hơn 800 ngôi nhà cổ, trong đó 140 ngôi nhà trên 100 tuổi, nhiều nhà được làm cách đây hơn 200 năm.
Căn nhà lâu đời nhất đã ngoài 400 năm vẫn còn lưu giữ được bản văn tự chữ nho viết trên một tấm ván. Nhà cổ ở Đường Lâm thường theo kiểu "nội tự - ngoại khách", sân nhà làm thấp hơn mặt đường. Khi trời mưa, nước tụ về sân nhà rồi mới thoát ra cống. Kiểu kiến trúc này với ngụ ý sinh tài lộc cho chủ nhân theo triết lý "tụ thủy sinh tài" của người xưa. Hệ thống đường trong làng cổ Đường Lâm cũng được thiết kế theo hình xương cá và lát gạch nghiêng rất đặc biệt…
Đường Lâm được nhiều người coi là “đất anh hùng”, “đất thiêng” vì nơi đây đã sinh thành nhiều bậc danh nhân, trong đó sử sách đã ghi danh Thám hoa, sứ giả Giang Văn Minh (1638 - 1753) nổi tiếng uyên bác với câu đối lưu danh thiên cổ “Đằng giang tự cổ huyết do hồng” (Sông Bạch Đằng từ xưa máu còn đỏ) khi đối đáp với vua nhà Minh (Trung Quốc).
Nhưng Đường Lâm nức tiếng hơn cả vì đây là “ đất hai vua”, là quê hương của hai vị anh hùng dân tộc: Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng (761 – 801, người sức khoẻ phi thường, vật được hổ dữ, có công đánh đuổi giặc nhà Đường) và Ngô Quyền (898 - 944), người đã chỉ huy trận chiến thắng trên sông Bạch Đằng nổi tiếng, đánh tan quân xâm lược Nam Hán, giành độc lập cho đất nước sau nghìn năm Bắc thuộc.
Hiện ở Đường Lâm vẫn còn đền thờ của các anh hùng dân tộc, các danh nhân và hàng năm, lễ hội tưởng nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc được tổ chức rất trang trọng.
Người Đường Lâm giản dị, chất phác và luôn sẵn lòng giới thiệu với du khách về ngôi nhà cổ của mình
Với những nét độc đáo hiếm có của làng cổ kiến trúc đá ong, với dày đặc các điểm di tích lịch sử văn hoá và hồn quê Bắc Bộ gần như nguyên vẹn nét xưa; với phong cách chân chất, mộc mạc như củ sắn củ khoai nhưng cũng vô cùng ý nhị, tinh tế, lễ giáo trong giao tiếp ứng xử… mảnh đất thiêng - làng cổ Đường Lâm đang ngày càng thu hút nhiều du khách trong nước và quốc tế đến thăm quan, tìm hiểu, hay đơn giản là đến nơi này để nghỉ ngơi trong không khí làng quê êm đềm, yên ả...
Về quê Đường Lâm, vui vì gặp người dân nào cũng hồ hởi chuyện trò, vào thăm ngôi nhà cổ nào cũng được chủ nhân nhiệt thành đón tiếp, ai cũng sẵn lòng làm hướng dẫn viên cho làng cổ…
Gần đây không chỉ du khách “đổ” về Đường Lâm mà nhiều đôi uyên ương trước khi tổ chức lễ cưới cũng tìm về nơi làng quê này chụp hình kỷ niệm với ước mong ghi dấu cội rễ quê hương, đồng thời mong tình yêu lứa đôi đẹp muôn đời như nét rêu phong của làng Việt cổ.
Về Đường Lâm, đắm mình trong khung cảnh cổ kính, thanh bình, ta như được sống lại thời ấu thơ với “quê hương là chùm khế ngọt”. Đây là điều mà rất nhiều người trong chúng ta khát khao tìm lại...
